หลักการ Scale โดยใช้ Zk Proof vs วิธี Scale อื่น ๆ และความเจ๋งของภาษา Cairo👍
(กดเข้ากลุ่ม Starknet Developer Thailand https://www.facebook.com/groups/1412777869178569/?ref=share)
StarkWare เป็น Blockchain Startup ที่โฟกัสไปที่การสเกล Ethereum Blockchain โดยแบ่งผลิตภัณฑ์สองสายคือ
1️⃣ StarkEx เป็น Execution/ Scalability engine หรือคือ Smart Contract ชุดหนึ่ง ที่เน้นไปในด้านของการแลกเปลี่ยน Token และ Smart Contract เหล่านี้ถูกใช้โดยโปรเจกต์ระดับโลกอย่าง DyDx และ ImmutableX
2️⃣ StarkNet เป็นการทำ Zero Knowledge Rollup ซึ่งเป็นเทคโนโลยีที่ใช้ในการสเกล Ethereum Layer 2 ซึ่งทำให้ DApp สามารถสเกล Transaction ที่ใช้การคำนวณหนัก ๆ ได้ StarkNet โดยการส่ง Tx ด้วย Cryptographic Verification ที่ชื่อ Zero knowledge Proof
StarkNet ยังเป็น Virtual Machine ที่ช่วยให้เขียน Smart Contract ด้วยภาษา Cairo ซึ่งเป็น General-Purpose Smart Contract Language และ Turing Complete (สามารถทำการ Computation หรือ คำนวณได้ทุกอย่างบนโลกใบนี้)
ซึ่งจริง ๆ แล้ว การแก้ปัญหา Scalabillity เป็นปัญหาโลกแตกที่แก้ได้ยากมาก โดยเฉพาะปัญหา Blockchain Trilemma (Blockchain ใด Blockchain หนึ่ง สามารถเลือกคุณสมบัติได้แค่สองอย่างจากทั้งหมดสามอย่างคือ Scalabillity, Security และ Decentralization)
ทีนี้ก็มีคนคิดท่าการแก้ปัญหา Scalabillity มาหลายวิธีไม่ว่าจะเป็น
1️⃣ การเพิ่ม Gas limit และ ลด Blocktime
โดยการเปลี่ยน Consensus เพื่อให้ Node รองรับ Tx ได้สูงขึ้น อย่างที่ BSC / Solona / และ Bitcoincash ทำ แต่ก็ต้องแลกมาด้วย Security และ Decentralization เพราะ Node น้อยลง Attack Surface เลยเพิ่ม และการตั้ง Node มีต้นทุนที่แพงขึ้น ทำให้คนมีส่วนร่วมน้อยลง
2️⃣ Roll up
โดยจะเป็นวิธีมัดรวม Txs ไว้ด้วยกันเยอะ ๆ แล้วส่งไปบันทึกที่ Ethereum Chain ทีเดียว มีหลัก ๆ 2 ตัวคือ Optimistic Rollup และ Zero Knowledge Rollup
2️⃣ .1️⃣ Optimistic Rollup จะใช้ Fraud Proof หรือก็คือ จะ Assume ว่า Data หรือ State จะถูกต้องทั้งหมดก่อน หากมีสิ่งผิดปกติจึงค่อยตรจสอบ ซึ่งจะช่วยให้ลดการ Computation หรือ Resource ในการตวจสอบ แต่ก็ต้องการเจ้าใหญ่มาเปิด Block Producer ซึ่งต้องแลกมาด้วย Decentralization
2️⃣ .2️⃣ Zk Rollup หรือ Zero Knowledge Rollup ใช้ Validity Proof โดย Computation จะถูกคำนวณ Off-chain และ State ของ Smart Contract จะ Update ก็ต่อเมื่อ State ถูกตรวจสอบว่าถูกต้องแล้วเท่านั้น ( ต่างจาก Fraud Proof ที่จะตรวจสอบว่าผิดหรือไม่)
ซึ่ง StarkWare เขาบอกชัดเจนเลยว่า สาเหตุที่ Blockchain มันช้า เพราะว่าทุก ๆ Node ต้องเห็น Txs ทั้งหมด เพราะ Data ทุกอย่างบน Blockchain เป็น Public หรือสาธารณะ โดย Node จะต้อง Verify Block ที่เก็บ Txs เหล่านั้นและ State ทั้งหมด
ทางแก้ปัญหาของ StarkWare คือการใช้ Validity Proof โดยการแยก Computation ไปที่ Zero Knowledge Proof แทน (Proof คือ การพิสูจน์ทางคณิตศาสตร์ที่ทำให้รู้ว่า Computation ถูกต้องโดยที่ไม่ต้องคำนวณเอง) โดยจะมีเจ้าใหญ่มาเป็น Prover เพื่อทำ Computation ทำให้ทุกคนไม่ต้องมาคอย Compute ซ้ำ ทำให้ Tx เร็ว
StarkWare ใช้ Zk Stark Proof นี่แหละ ที่จะทำการ Computation บน layer 2 จากนั้น ส่งไป Verify ที่ Ethereum Main Chain ที่ layer 1 โดย Maintain ไม่จำเป็นต้องทำ Computation ซ้ำเพื่อทำการ Verify
หากจะให้เห็นภาพ ถ้าใครเคยทำงานระบบ Security ใน Bank เขาจะไม่ตรวจสอบทุกธุรกรรม พวก ธุรกรรมย่อย ๆ 10 บาท 100 บาท เขาจะไม่ตรวจ เพราะไม่ได้มีแรงจูงใจในการโจมตีระบบและเป็นความเสียหายที่รับได้ ซึ่งเขาจะตรวจสอบแค่ยอดเงินใหญ่ ๆ เท่านั้น ทำให้ Operation ดำเนินไปได้ไว
แล้วแบบนี้มันจะ Centralization หรือเปล่า ? ตำตอบคือ บางส่วนครับ ซึ่ง Network จะช่วยลด Centralization โดย Network ถูกออกแบบมาเพื่อตัดสินใจว่าใครจะเป็นคนสร้าง Proof ผ่าน Concensus ที่ถูกกำหนดมา ซึ่ง StarkWare มีแผนว่าจะเปิดให้ใครก็ได้มา Run Node และเป็น Prover ในอนาคต แต่ในช่วงแรก Starkware จะเป็นคนตั้ง Node เองก่อน
ส่วนตัว StarkWare ใช้ท่าที่สวยงามมากในการ Scale คือในเมื่อ Blockchain 1 ตัว ไม่สามารถแก้ปัญหา Blockchain Trilemma ได้ ก็ใช้ Blockchain อีก Chain นึงมาแก้ปัญหาที่แก้ไม่ได้ ที่เหลืออีกอันสิ ในที่นี้คือ Ethereum แก้ปัญหา Security กับ Decentralization ไปแล้ว StarkWare จึงมาช่วยแก้ปัญหาในส่วน ของ Scalability แทน นอกจากนี้ยังสามารถมี Feature Privacy อีกด้วย ซึ่งนี่คือหลักของ Modular Blockchain ซึ่งมันสวยงามมากในความเห็นของผม
อีกความสวยงามของ StarkWare คือในฐานะ Developer คุณไม่จำเป็นต้องรู้ลึกด้าน Cryptography หรือ Zero Knowlege Proof คุณเพียงเรียนภาษา Cairo เพื่อเขียน Logic ในส่วนของ Prover กับ Verifier เพื่อไปเชื่อมกับ Smart Contract ที่เขียนบน Layer 1 ด้วย Solidity เมื่ออ่านจบแล้วรอช้าอยู่ไย กดเข้า Discord Offical ของ StarkNet เลยครับ
________________________________
ไม่พลาด! ทุกความรู้ที่จะให้คุณค่ามากกว่าสินทรัพย์
กดติดตาม Techtoro ได้ที่ 👉🏻
FB : https://techtoro.me/web-fb
LINE@ : https://techtoro.me/web-line
Youtube : https://techtoro.me/web-yt
IG : https://techtoro.me/web-Ig
Twitter : https://techtoro.me/web-tw
Blockdit : https://techtoro.me/web-bd
Tiktok : https://techtoro.me/web-tiktok
Email : [email protected]
#Techtoro #มากกว่าสินทรัพย์คือความรู้ #บล็อกเชน #StarkWare #StarkEx #StarkNet #Developer #SmartContract #Blockchain